Беларуская мова

Mahima

переименовалась:)
Твайму, менавіта, нецікава чытаць пра цыбульную сям'ю, але ж сама кніга якасная
я своему скачала аудиокнигу "Эмиль из Леннеберги" на белорусском. Он эту книгу очень любит, а там даже не аудиокнига, а постановка. А еще я ему показывала на сайте канала ЛАД цикл передач "Альбарутения". Там и по-русски, и по-белорусски, но одинаково интересно.
 

Zoryana

Well-known member
я своему скачала аудиокнигу "Эмиль из Леннеберги" на белорусском.

Катерина,а ссылочкой не поделитесь?:) Мой читал "Эмиля" на русском, давновато правда, но ему понравилось. Теперь бы на белорусском послушать.
 

Джеймсон

Well-known member
Я памятаю перыяд, калі ў школе прадметы выкладаліся на беларускай мове з 1 класа.
вот уж не скажу, что это хорошо. Сперва нужно для этого базу создать, подготовиться, миллионые вложения (в долларах) в разработку учебников, в подготовку учителей и т.д.
20 лет назад довелось мне учиться в "першым беларускамоуным класе", это ужас, учебников нормальных нет, учителей тоже нет (это уже не касается начальной школы), Вы представьте математику, физику, биологию на бел. мове... Нужно менять весь преподавательский состав....
 

Vesna

Завсегдатай
Вельмi патрэбная тэма! Дзякуй усiм за парады.

Я вучылася у iн'язе ў беларускамоўнай групе. З роднай мовай нiколi не было праблем у час навучання. Вельмi хачу заахвоцiць сваё дзiця навучыцца размаўляць па-беларуску.
 

Mahima

переименовалась:)
Вы представьте математику, физику, биологию на бел. мове...
нормально. Я в детстве видела учебники, по которым учились в деревне - именно физика и химия на белорусском. Значит, было. И ничего в этом страшного нет. А вот что учителей нет - это да. Они же не умеют разговаривать - можно себе представить это преподавание. Но начинать с чего-то надо все равно...было бы. Я тоже оптимистка:)
 

Дюдюка

Member
Як я зразумела, існуе некалькі версій.
Версій чаго? Калі Вы пра варыянты беларускага правапісу, то так.
Бо сам дапаможнік мне надта падабаецца:)
Мне таксама пдадабаецца. Але для мяне ёсць пункцік. Калі вучыць, то каб вучэбны дапаможнік адпавядаў літаратурнай мове.

тады праграма была, на мой погляд, нядрэннай. Шкада, калі яна змянілася не ў лепшы бок:(
Змянілася, і не адзін раз
ой не знаю...я вижу проблему в качестве преподавания - корявое оно. Пародия на русский.
Я б так не гаварыла. Бо ёсць шмат прыкладаў, як выкладваецца настаўнік на ўроку і дзецям цікава, яны стараюцца. Але прыходзяць деці дамоў і гавораць бацькам, што будуць, напраклад, пісаць якую-небудзь даследчую працу па беларускай мове ці хадзіць на факультатыў. У адказ ад бацькоў чуюць: "Навошта табе гэта трэба. Няма чаго марнаваць час." ці "Тебя буду все деревеньщиной называть, язык колхозный" І калі дзіця знаходзіцца пад моцным уплывам бацькоў, яны для яго аўтарытэт, то і скіроўвае свае інтарэсы ў іншы бок.
Праблема тут не толькі ў выкладчыках, але і ў адносінах бацькоў да беларускай мовы
Хотя мне так нравится мягкий знак и вообще звучание не русифицированное.
Так калі прытрымлівацца арфаэпічных нормаў, то вымаўленне не будзе русіфіцыраваным.
У маіх сяброў, што вучыліся ў педагагічным інстытуце (матэматыка), таксама выкладаліся прадметы на беларускай мове. Гэта было 15 год таму... цікава, засталося тое выкладанне, альбо не
Амаль не засталося. Магу больш сказаць, што для будучых настаўнікаў беларускай мовы раней усе дысцыпліны чыталіся толькі па-беларуску, а зараз усе прадметы, за выключэннем беларускай мовы, літаратуры і гісторыі Беларусі, выкладаюцца па-руску.

З правіламі тут палка з двума канцамі. Дзіця чытае, як напісана. Адпаведна вымаўляе няправільна.
Я згодна. Тут праблема ў школьнай праграме, дзе амаль не вывучаецца арфаэпія (правільнае вымаўленне). Настаўнік павінен выпраўляць не толькі памылкі на пісьме, але і ў вымаўленні. На жаль, на практыцы атрымоўваецца, што выпраўляюцца толькі памылкі на пісьме. А пры вусным адказе дзяцей не папраўляюць.
Я, напрыклад, толькі нядаўна даведалася, што ў такім выпадку : "не буду", трэба "я" вымаўляць. Пра гэта нам школе 100% ніхто не казаў. Бо як жа ж было? Як чуем- так пішам (усе, відаць, гэтае "цудоўнае" правіла памятаюць). І дыктавалі адпаведна. З чаго навык правільнага вымаўленьня з'явіцца? Да і шчыра кажучы, пра тое, што ў слове "святло" с' мяккае мае быць - таксама дрэнна памятаю (са школы, маю на ўвазе).

Вось і атрымліваецца, што з аднаго боку трэба адразу правільна вучыць (згодна, як ужо кажуць, "рыгораўке"), а з іншага боку - мова ўсё больш губляе сваю прыгажосьць ( тыя ж дыктары таму ўзор)
Так гэтая правільнасць не з 2010 года, асаблівасці літаратурнага вымаўлення былі прапісаны яшчэ ў правілах 1959 года.
Пра дыктараў - ім не хапае заняткаў з беларускімі філолагамі. нават калі паслухаць рускае маўленне дыктараў, то там таксама шмат памылак і граматычных і ў вымаўленні. Ім яшчэ далёка да эталону, якім, па сутнасці, яны павінны быць

основательно поработали филологи-ученые (унифицировали правила и требования, например) и филологи-преподаватели. А самое главное - нужно желание народа сохранить язык, то есть говорить на нем почаще.
ключавыя словы тут - ЖАДАННЕ НАРОДА.
Я добра ведаю, як выпрацоўваліся змены 2010 года. Бачыла ўсю кухню. І як мовазнаўцы адстойвалі кожны радок правіла. Тое, што атрымалася, гэта так бы мовіць кампраміс паміж беларусазнаўцамі і дзяржавай. Магло быць значна горш. Я не адстойваю правілы 2010 года, там шмат нявырашаных пытанняў. Але калі б навукоўцы не саступілі ў некаторых пытаннях, то новыя правілы былі б максімальна набліжаны да рускай мовы
 

Джеймсон

Well-known member
Я в детстве видела учебники
а я по ним учился и могу с полной ответственностью сказать - там столько ошибок, столько неточностей в переводе, что волосы дыбом становяться... Каждый год учились по новым изданиям, а то и каждые пол года, как вспомню эти убогии издания в мягком переплете....
 

Дюдюка

Member
Вы представьте математику, физику, биологию на бел. мове... Нужно менять весь преподавательский состав....
Так і на рускай мове няма нармальных падручнікаў. Калі добры падручнік, то яго можна перакласці на любую мову.
У нашай сістэме адукацыі падручнікі мяняюцца кожны год. А для таго, каб падрыхтаваць добры падручнік, трэба фарміраваць аўтарскі калектыў з навукоўцаў і школьных настаўнікаў. І падручнік не робіцца за год. На нармальны падручнік гады 4 трэба: скампанаваць матэрыял, распрацаваць заданні, улічыць усе заўвагі, нарэшце, абкатаць гэты падручнік у якой0небудзь адной школе (прычым не адзін год) толькі потым можна запускаць у масавае навучанне. А у нас падручнікі з'яляюцца як грыбы пасля дажду.
Навошта мяняць выкладчыкаў. Для адэкватнага настаўніка не будзе праблемы ў мове навучання.
 

Джеймсон

Well-known member
Так і на рускай мове няма нармальных падручнікаў. Калі добры падручнік, то яго можна перакласці на любую мову.
У нашай сістэме адукацыі падручнікі мяняюцца кожны год. А для таго, каб падрыхтаваць добры падручнік, трэба фарміраваць аўтарскі калектыў з навукоўцаў і школьных настаўнікаў. І падручнік не робіцца за год. На нармальны падручнік гады 4 трэба: скампанаваць матэрыял, распрацаваць заданні, улічыць усе заўвагі, нарэшце, абкатаць гэты падручнік у якой0небудзь адной школе (прычым не адзін год) толькі потым можна запускаць у масавае навучанне. А у нас падручнікі з'яляюцца як грыбы пасля дажду.
вот, правильно!

а я по ним учился и могу с полной ответственностью сказать - там столько ошибок, столько неточностей в переводе, что волосы дыбом становяться... Каждый год учились по новым изданиям, а то и каждые пол года, как вспомню эти убогии издания в мягком переплете....
п.с. может это можно списать на то, что учился в одном из первых или даже первом "беларускамоунам класе" в Республике...
Но скорее, вся наша система еще не готова... Я тоже верю в лучшее и надеюсь, что моя дочка сможет говорить на родном языке и знать, что "попаузень" - это птичка, а не тот, кто "поузает по деревьям" :)
 

имя-как-имя

Well-known member
prosto_kat, твае б словы, да богу ў вушы.:)

+1
Мне тоже грамматика Тарашкевича более симпатична, чем "современный" вариант. Язык "Нашай нiвы" куда более белорусский на мой взгляд, чем язык официальных СМИ. От словарей школьных русско-белорусских местами волосы дыбом встают. А сколько якобы белорусских слов буквально притянуты за уши, и режут глаз и слух, и выглядят корявым вариантом русского, а не белорусским.
И вообще, считаю, что латиница - куда более органичный вариант алфавита для белорусского языка. И Гусовский, и Купала, и Богданович, и, и, и...
 

Танюша_

всё чудесатее и чудесатее
адная "Звязда" - родная газета на роднай мове, чаго каштуе :)
 

имя-как-имя

Well-known member
Я тоже верю в лучшее и надеюсь, что моя дочка сможет говорить на родном языке и знать, что "попаузень" - это птичка, а не тот, кто "поузает по деревьям" :)

:)))
А еще что "конiкi стракаталi у канюшыне" - это не "лошадки ржали в конюшне".
 

Танюша_

всё чудесатее и чудесатее
Кьяра, яшчэ мацернай, её валодаюць, як правiла леп за астатнiя :)
 

SIRENA

New member
Яшчэ пару момантаў успомніла, пра што не гаварылі тут у якасці метадаў прыахвочвання. Мы з сынам дамовіліся, што калі будзем абмяркоўваць урокі белліт або белмовы ці пытнанні, звязаныя з белсловамі, выразамі. гисторыяй, то рабіць гэта трэба па-беларуску. Раз-пораз такая неабходнасць узнікае, бывае і па тэлефоне. Па тэлефоне, можа быць і больш складана гэта рабіць, таму трэба абавязкова і на гэта звяртаць увагу і ўжываць. Лічу на персанальным вопыце стасункаў на англ.мове - калі знік ступар і баязлівасць зносін па тэлефоне, з гатай пары я сама для сябе вырашыла, што магу размаўляць. З белмовай у мяне крыху лепей, бо база асноўная ёсць са школы. пастаянна чытаю прэсу, перыядычна кнігі, толькі размаўляю рэдка.

Таму не лічу, што выкладанне мовы з 1 кл паралельна з рускай - гэта дрэнна. Наадварот, я рада, што дабавілі ў нач школе 1 час бел мовы. Недзе чытала, што дзеці ў сем'ях білінгваў лепей і хутчэй успрымаюць і вывучаючь і іншыя мовы таксама. Хіба гэта дрэнна?

Паколькі мой сын таксама не любіць чытать па-беларуску, то перыядычна падсоўваю яму пераклады з замежнай класікі. Увогуле сын чытае шмат (некалькі кніг на тыдзень), часам і зашмат – калі ў туалеце, выбачайце, ці с талеркай, але з беларускай кнігай цяжка дастучацца... Спадабаліся яму пераклады любімай у малодшым узросце А.Ліндгрэн (Піпі і Карлсан). Чула, што з’явіліся добрыя пераклады Туве Янсан (яшчэ не бачылі ў бібліятэцы). Напэўна таксама перачытае белварыянт. З бел твораў за лета з задавальненнем прачытаў только зборнік Алеся Якімовіча Залатая дзіда (прапанавалі на пазакласнае чытанне). Так мне падалося, што з задавальненнем, бо потым гэта кніжка абмяркоўвалася намі. Можа хто яшчэ што прапануе цікавага для сярэдняга школьнага узроста?

Пра сябе скажу, што стала сама больш старацца размаўляць на мове калі з’явілася больш беларускамоўных людзей ў атачэнні і не толькі (калі, напрыклад, часцей чуеш прыгожую мовы і на вуліцы). І калі часцей сталі звяртацца за кансультацыямі незнаёмыя людзі, якія размаўляюць па-беларуску, і якія былі вельмі ўдзячныя калі я адказвала (хутчэй, намагалася) ім на мове таксама.
 

Mahima

переименовалась:)
а я по ним учился и могу с полной ответственностью сказать - там столько ошибок, столько неточностей в переводе, что волосы дыбом становяться...
возможно...я говорю о временах начала 80-х. Мне было слишком мало лет, чтобы оценить их уровень.
что учился в одном из первых или даже первом "беларускамоунам класе" в Республике...
а я говорю об учебниках, по которым учились в деревне. Там же, насколько я знаю, школы были на белорусском. Поэтому, наверное, мы о разных учебниках совершенно говорим.

Гарри Поттер на белорусском:) http://books.belpotter.by/belarusian/
 

SIRENA

New member
О, Гары Потэр! Дзякуй:) Цікава, як сыну пойдзе. Пераклад аматарскій.
 
Сверху