Пра ўсё па-беларуску.

Статус
В этой теме нельзя размещать новые ответы.

k_ja_ra

Well-known member
з прастораў байнету:

"Два года назад мы переехали в Беларусь. Взяли детей и прямо 29 августа привезли их на наше новое место жительства, чтобы очередной учебный год они начали в новой школе.
Завуч нам сразу сказала:
- Вы можете написать заявление и не учить белорусский.
- Не-е-ет, мы не можем.
Мы хотим в гимназию поступать. А там сдавать белорусский. Он нам нужен.
Так, делая с детьми домашние задания, я начала учить еще один язык.
С первых же страниц учебника мне стали открываться удивительные факты.
Вот как в русском языке называются части речи?
Имя существительное, имя прилагательное, глагол, наречие…
Сплошь непонятные слова. Пожалуй, что только местоимение – отвечает само за себя: вместо имени.
А в белорусском: назоўнік – название предмета,
Прыметнік – его приметы,
Дзеяслоў – слово, обозначающее действие, то, что у нас глагол.
Это ж красота! Все понятно, что тут имеется ввиду и что чего обозначает.
Дальше – кроме мужского и женского рода у нас в русском языке есть средний. В детстве я воспринимала этот род как ни то, ни сё – лихо одноглазое.
А в белорусском языке – он “ніякій” – никакой.
Еще несколько слов, которые исполнены смысла и понятны без перевода:
Раніца – утро
Зорка – звезда
Прытрымлівайце дзверы – придерживайте двери
Вытрымлівай дістанцыю – выдерживайте дистанцию
Стагоддзе – век
Нядзеля – воскресенье
Адрозніваюцца – отличаются
Рысачка – чёрточка
Патрэбныя – нужные
И еще много таких интересных слов.
Сын спрашивает: “Что такое арать?”
Я помню анекдот:
- Мама, как пишется “аборт” или “оборт”?
- Где ты видела такое слово?
- Ну вот, в домашнем задании: Волны бились о борт корабля.
Поэтому прошу сына прочитать все предложение.
Читает: “ Узяўся Сцяпан араць”.
Вспоминаю ветхозаветное “мечи на орала”, думаю, что корень старославянский тут один.
Говорю – это значит пахать.
Вопросов у моих детей еще очень много. Мой муж удивляется, как я нахожу ответы, как не устаю отвечать.
А я устаю.
Тут из своей комнаты нарисовалась дочь:
- А что такое ад?
- Ну, - думаю, - дудки! Про то, как черти грешников от сковородок отковыривают, пусть вам отец Виталий в школе рассказывает.
- Это, - говорю, - предлог в белорусском языке, соответствующий русскому предлогу "от". Например, “ад мінулага ў будучыню” или “ад сябе”.
Вот люблю я за это белорусский язык. Здесь даже ад – всего лишь предлог или приставка." (с)

Так-так. ) Я таксама заўважыла, што беларуская мова непараўнальна больш лагічная за рускую. Асабліва што да частак мовы.))))
 

k_ja_ra

Well-known member
Што тычыцца візы - тут ня ведаю, што сказаць. Адна справа - прыезд прыватнай асобы да прыватнай асобы, там я маю рацыю. А ў вашым выпадку таксама лепей ўдакладняць непасрэдна ў МЗС ці амбасадзе нашай краіны ў Германіі.
Штосьці завісла я.
katia-ka, можаш паясніць сэнс падкрэсленага сказу? Маеш рацыю ў чым? Маеш досвед, можа?
 

k_ja_ra

Well-known member
k_ja_ra, переписываюсь с потенциальным заказчиком-украинцем). Но кирмаш вроде ж белорусское слово? Нестыковочка?
Ва ўкраінцаў і беларусаў шмат агульнай лексікі. Можа і кірмаш у тым ліку?
А калі не, то значыць ваш патэнцыйны замоўца проста памыліўся.) І ўжыў у дачыненні да беларускай мовы адметнасці мовы ўкраінскай.)
 

k_ja_ra

Well-known member
там "рысаваць" і "рысунак" тычацца не толькі чарцяжоў.
Напрыклад: "Складзі задачу па рысунку" - а там два ровары намалёваны.
Рысунак - гэта схематычная карцінка.
Таму тэарэтычна мае права на ўжыванне.
 

petra13

New member
згодна што рысунак рэжа вока, у дачкі ў мінулым годзе ў заданнях на кенгуру гучала "паглядзіце на рысунку такім та" хаця па кантэксце гэта быў малюнак:)))
а на мінулым тыдні чытаю заданне па бел.мове, здаецца заданне напісана на бел. мове, а словы ў самім заданні ўсе як на падбор рускія (карта, сок, стол і г.д.). І мова ў настаўнікаў у школе зусім не багатая, валоданне на ўзроўні школьнай праграмы - сумна ўсё гэта. Можа, каб сама па-беларуску не размаўляла, прасцей да гэтага ставілася б))
 

k_ja_ra

Well-known member
(карта, сок, стол і г.д.).
аб тым і гаворка. Збольшага школьны мінімум абмяжоўваецца лексікай, якая супадае ці вельмі блізкая да рускай. І ні кроку ўбок. А то ж яшчэ ці дзеткі перапрацуюць, ці словы якія ідэйна няправільныя барані Бог вывучаць. А потым пачынаюцца выступленні "знаўцаў": што гэта за слова? адкуль яно ў беларускай мове? і ўвогуле вы нейкай няправільнай мовай размаўляеце, нас у школе не так вучылі.
Мне гэтыя спасылкі на школу і пяцёркі ў ёй, як чырвоная ануча, далібог... Аргумент знайшлі...
 

k_ja_ra

Well-known member
Igra, :) не, ну я ўсё разумею, сітуацыя ў нас такая, сэнсу няма вучыць, не падабаецца - вольнаму воля. Насільна мілы не будзеш. Але народ насамрэч думае, што тыя 50 слоў, што ён вывучыў у школе - гэта і ёсць уся беларуская? А астатняе - ад д'ябла сапсаваная польская?

Неждана, :) не, ну "трапку" пры жаданні таксама можна паадстойваць.) Падаводзіць, што гэта спрадвечна беларускае слова.) Прэцэдэнты былі. :)
 

Igra

БЫТИЕ
k_ja_ra, ну хто як вучыуся:) Кали б шмат чытали па-беларуску тады б и словау ведали нашмат болей. Ды хоць бы и тое, што па навучальнай праграме.
ПС: выбачаюся за литары, няма раскладки зараз беларускай.
 

k_ja_ra

Well-known member
Igra, я чытала нібыта. Калісьці. Школьная праграма, тое-сёе. Але нічога не памятала на момант ікс. Але мне хаця б хапала мозгу на тэму "нас у школе так не вучылі, а ў мяне 5 было" не выступаць.
А так... розныя я стадыі стаўлення да беларускай у жыцці праходзіла. І зайздрасць да расіян, што яны беларускую не вучаць, у тым ліку.) Так што... усё гэта я разумею...
 

petra13

New member
ну ня ведаю, я зараз пакуль выязджаю на школьных ведах:) толькі у мінулым годзе з зацікаўленасцю "пачытала" кніжкі-малюнкі Лабадзенкі - атрымала порцыю "новамодных" слоў, аб існаванні якіх раней ня ведала (штапік, хмарачос, імбрык, струно, станік і шмат іншых). не сказаць, што я ў жыцці іх пачала актыўна выкарыстоўваць. звычайна магу сказаць звыклы тэрмін (чайнік, кіёск, руль), а потым дадаць новы тэрмін. гэта больш для дзяцей, каб ведалі, пашыралі лексікон. баюся, што калі карыстацца выключна беларускімі словамі, мяне зусім суразмоўцы разумець перастануць:)))
 

Igra

БЫТИЕ
Ну вось я таксама больш ничога на жаль и не набыла, акрамя таго, што чула у дзяцинстве па радые и тэлебачанни, и школьныя веды. А потым у мяне и увогуле быу перапынак амаль што на 20 гадоу, цягам яких я з беларускаю не сустракалася.
 

k_ja_ra

Well-known member
чайнік, кіёск, руль
дык шапік і стырно, значыць.)

"новамодных" слоў
выключна беларускімі словамі
Гэта не навамодныя словы. Гэта словы, якія не ўвайшлі ў школьны мінімум. Бо станік, прыкладам, там без патрэбы быў, чаго не скажаш аб жыцці звычайнай жанчыны.
Але і гэтае слова, пэўна ж, кагосьці здізвіць.
У сваю чаргу словы са школьнага мінімума - таксама беларускія. Нельга іх выкідваць за борт таму толькі, што яны з агульнай з рускай мовай лексікі.

Прыкладам, той жа веласіпед і ровар. Яны выдатна ўжываюцца ў мове разам. Вела-звычайна ідзе як частка складаных слоў.

я зараз пакуль выязджаю на школьных ведах
напэўна, вы лепей вучылі, ці болей чыталі, ці меней часу пасля школы прайшло.
Я амаль з нуля ўсё падымала. Пачынаючы ад граматыкі, фанетыкі і заканчваючы лексікай.

І па сёння пакутую ад таго, што запас слоў і выразаў малы. Што ёсць безліч усяго таго, аб чым я і чуць не чула. Але як ёсць.

Ну і так, прызнаюся. Калі я чытаю, колькі часу і высілкаў народ аддае на вывучэнне ангельскай, а яшчэ таго болей польскай, я вельмі шкадую, што ў 90-я не даціснулі такі з беларускай... Гвозді бы делать із этіх людей.(с)

Ну вось я таксама больш ничога на жаль и не набыла, акрамя таго, што чула у дзяцинстве па радые и тэлебачанни, и школьныя веды
Але гэта ж не таму, што ў беларускай мове болей слоў няма, праўда? І не таму, што яна бедная, няшчасная, няразвітая, нежывая?
Пакуль яшчэ жывая, дзякуй Богу, пакуль ёй хаця б адзін чалавек каыстаецца. І развіваецца, як усе жывыя, да гэтага часу.
Мне вось гэтая падмена паняткаў не падабаецца.
Тое, што беларусы мовы не ведаюць, не любяць, не карыстаюць, не значыць, што гэта ў мовы праблемы, што ў ёй слоў няма ці што словы ў ёй польскія ці рускія. Гэта значыць, што ў беларусаў праблемы. Такія, што месцамі забіць хочацца, як пачытаеш...
 
Последнее редактирование:

Igra

БЫТИЕ
Але гэта ж не таму, што ў беларускай мове болей слоў няма, праўда? І не таму, што яна бедная, няшчасная, няразвітая, нежывая?

k_ja_ra, я ня ведаю адкуль у цябе гэткая выснова намалявалася, прабач:)
Нават цяжка и адказваць, бо гэта нешта кшталту ци перастали вы пиць кан'як раницою:)
Так, мае веды сциплыя з прычыны их адсутнасци)
Але ж мовай не карысталися, што факт доя мяне и яна не развивалася так, як мовы, якими карыстаюцца. Такое мае разуменне. Я не супраць пераканацца, але пакуль не атрымливаецца.

ое, што беларусы мовы не ведаюць, не любяць, не карыстаюць, не значыць, што гэта ў мовы праблемы, што ў ёй слоў няма ці што словы ў ёй польскія ці рускія.
Гэта зразумела, на мой погляд. И здаецца, што гэта менавита твае успрыняцце написанага, мне так не чытаецца.
Але ж мова гэта не нешта самастойнае, не рэч у сабе. Яна неадрыуна звязана са стауленнем беларусау да яе, и развицце яе не можа быць асобным ци аутаматычным.
А пакольки мова гэта сродак камуникацыи, то и аднаго чалавека не хопиць каб яна жывая заставалася.

Гэта значыць, што ў беларусаў праблемы. Такія, што месцамі забіць хочацца, як пачытаеш...
Не, гэта на жаль непазбежна было. Мы абмяркоували, что змены знизу имаверны.
А наконт таго, што не дадавили тады и гэта дрэнна, амаль пагаджуся.
 
Последнее редактирование:

k_ja_ra

Well-known member
Якраз у тэму трапілася. :)

«Настоящий бeлорусский языкъ есть вeсьма любопытный памятникъ, который наши ученые должны были бы тщательно изучать, потому что он многое объясняетъ в русскіхъ лeтописяхъ и в филологіи нашего языка. Его можно назвать отцемъ вeликороссійскаго нарeчія. Это, вeроятно, тотъ самый языкъ, которымъ говорили во Пскове и Новгороде при варягахъ. Устранeнный благоврeменно отъ влиянія монголизма и досeле не испытавший влиянія вeликороссійскаго нарeчія, он сохранилъ во многихъ отношeніяхъ свой старинный видъ и характеръ и менeе претерпелъ отъ формъ польскаго языка, нежeли думаютъ.»

Энциклопедическій лексіконъ. Санктъ-Петербургъ, 1836. Т.7. С. 569.
 

petra13

New member
дык шапік і стырно, значыць.)
ну вось так я іх "ужываю", што нават памылілася:)))


а ўсё ж прыемна, калі людзі ў размове са мной пераходзяць на беларускую (сёння рускамоўная педыятр папрасіла прабачэння, што перайшла на рускую мову калі назначала лячэнне:)), ці хочуць-спрабуюць перайсці, ці проста пачынаюць разумець што я кажу:))) у такія імгненні разумею, што размаўляю я па-беларуску не толькі для сябе і сваіх дзяцей))
 

k_ja_ra

Well-known member
Але ж мовай не карысталися, што факт доя мяне и яна не развивалася так, як мовы, якими карыстаюцца.
Я не спрэчкі дзеля. Хутчэй паразважаць.
Не карысталіся - гэта недакладна сказана. Карысталіся і карыстаюцца, проста не такая колькасць людзей, як іншымі мовамі.
Як развіваюцца іншыя мовы, мы можам бачыць на свае вочы. Хайкінгі і лайфхакі (калі правільна напісала), а таксама блытанне значэнняў слоў, няправільнае іх ужыванне (памятаеш. твой артыкул у суседняй тэме), і г.д. А ў астатнім... вось у чым, на твой погляд, напрыклад руская мова развілася болей за беларускую?
Я не паспрачацца, паўтаруся, і не дзеля пераканаць. Я проста, праўда, не ведаю. Хаця пра гэта думаю.
Разумееш, беларуская мова абсалютна жыццяздольная і мае поўны комплекс характарыстык, уласцівых і іншым сучасным мовам. Развітую граматычную структуру, сінтаксічную, лексічную. Яны нічым, нічым не адрозніваецца ад іншых моў. Тэзы, што на ёй нельга вучыць матэматыку ці фізіку ці штосьці там яшчэ - не болей чым стэрэатып. Мы проста не валодаем гэтай тэрміналогіяй. Я ў тым ліку. Але яна ёсць. Паўнавартасная.
Адзінае, чым, на мой погляд, беларуская адрозніваецца ад іншых/суседніх моў - гэта адсутнасцю ўніфікаванасці, ці не ведаю, як гэта правільней назваць.
Што маю на ўвазе. Скажам, тыя ж вакацыі з канікуламі. Звычайна ў мове (любой) адной з'яве бывае адна назва (мы не пра сінонімы! а пра фактычна ідэнтычныя назвы). А ў беларускай мове мы маем сітуацыю, пры якой адно і тое ж можа мець па 2 назвы. Канверт і капэрта, веласіпед і ровар, імбрык і чайнік, скаварада (бацькі мяне запэўніваюць, што іх у школе патэльні не вучылі) і патэльня і г.д.
Вось тут я пагаджуся, што прычына гэтых двайных назваў аднаго і таго ж па сутнасці ў тым, што моўная практыка не выпрацавала аднаго, уніфікаванага слова, якім бы карысталіся ўсе носьбіты мовы.
Але нават тут наяўнасць двух слоў замест аднаго складана разглядаць як мінус, калі мы пра развіццё мовы. Тэарэтычна 2 назвы мову разнастаўваюць, робяць багацейшай.
Яшчэ праблема - гэта наяўнасць і карыстанне 2-х правапісаў. Але зноў жа пры тым, што, на мой погляд, гэта кепска, з пункту гледжання мовы, яе багацця і развіцця - наўрад ці гэта мінус, прынамсі нейкі істотны. Гэта хутчэй мінус м.м.м.сацыяльны, грамадскі. Але не моўны.
То бок...так, я згодная, складана дый нельга, напэўна, разглядаць мову асобна ад народа, які ёй карыстаецца, ці дакладней не карыстаецца. Гэта комплекс, безумоўна. Але тым не менш...сама па сабе мова - багацейшая і цікавейшая. І не яе віна, што яе народ ад яе адмаўляецца. Гэта проста надзвычайны феномен - тое, што ў нас адбываецца. Як праклён які, далібог... Бо калі вось абстрагавацца ад рэчаіснасці і падумаць - дзіву даешся, як так магло стацца...
 
Статус
В этой теме нельзя размещать новые ответы.
Сверху